در هنگام خرید و فروش اموال منقول و غیر منقول مانند خانه ، زمین و خودرو همیشه باید مراقب بود. کمترین خطا و اشتباه در این موارد ممکن است به قیمت از دست دادن سرمایه زندگی مان تمام شود.
میدانیم که انجام معاملات یا عقود در هر زمان نیاز به مراقبت از اقداماتی دارد که ما انجام میدهیم. نباید در این موارد بگونه ای رفتار کنیم که دیگران از رفتار ما سوء استفاده کنند. یا اینکه موجبات فریب و کلاهبرداری توسط دیگران را بواسطه رفتار خود فراهم آوریم.
بطور قطع تنظیم قراردادهای نادرست میتواند در هنگام نقل و انتقال سند ، دست طرف مقابل را برای برتری در معامله و یا وارد آمدن ضرر و زیان به ما ، باز بگذارد.
در هنگام معامله خودرو یا خانه ، باید مراقبت از رفتار معاملاتی مان را دو چندان کنیم. زیرا هر گونه ضرر میتواند به قیمت از دست دادن بخش عمده و یا حتی همه سرمایه زندگی مان تمام شود.
قانون ثبت و دادخواست الزام به تنظیم سند
بر اساس قانون ثبت ، قراردادهای ملکی باید توسط مراجع قانونی ثبت شوند. خرید و فروش ملک بدون سند میتواند خطرآفرین باشد. در اینکونه موارد باید در اسرع وقت نسبت به تنظیم سند رسمی اقدام شود. معمولاً رسم بر این است که بعد از انعقاد قرارداد ملکی ، فروشنده و خریدار تاریخ مشخصی را بین خود تعیین میکنند تا در آن تاریخ نسبت به تنظیم سند رسمی اقدام نمایند.
اما امکان دارد در مواردی ، فروشنده از انتقال سند و رسمی کردن آن امتناع کند یا زمان بندی مشخصی برای تنظیم سند رسمی در قرارداد مشخص نشده باشد. در چنین مواردی، خریدار یا مالک فعلی میتواند دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی را به دادگاه تسلیم کند. دادگاه پس از بررسی ، حکم الزام به تنظیم سند را صادر میکند.
در مواردی ، دادگاه ، حکم رد دادخواست الزام به تنظیم سند را صادر میکند . رد دادخواست الزام به تنظیم سند یکی از مشکلات عمده در حوزه خرید و فروش و واگذاری املاک یا وسیله نقلیه است. در مقاله حاضر قصد داریم در این مورد نکاتی را مطرح نماییم.
اظهارنامه تنظیم سند
همانطور که گفتیم ، بعد از آنکه معامله خانه یا خودرو انجام گرفت باید تاریخ مشخص برای تنظیم سند تعیین شود. ممکن است در تاریخ مورد نظر فروشنده برای تنظیم سند اقدام نکند . در این صورت ابتدا اظهارنامه ای مبنی بر الزام به تنظیم سند را از طریق دفتر خدمات قضایی برای وی ارسال میکنیم. در این اظهارنامه از وی میخواهیم حداکثر ظرف یک دوره یک ماهه برای تنظیم سند اقدام نماید.
چنانچه باز هم اقدامی از طرف فروشنده انجام نگرفت ، خریدار میتواند به دفتر خدمات قضایی مراجعه و دادخواست الزام به تنظیم سند برای فروشنده را ، جهت ارسال به دادگاه حقوقی تقدیم کند.
رد دادخواست الزام به تنظیم سند
دادگاه در بررسی مدارک تقدیمی توسط خواهان یا همان خریدار احتمالاً حکم الزام به تنظیم سند را صادر خواهد کرد. اما همیشه تضمینی برای صدور چنین حکمی وجود ندارد. در مواردی ممکن است خواهان با رد دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی مواجه شود.
علل رد دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی میتواند متعدد باشد. اما برخی علل شایع عبارتند از :
چنانچه سند قولنامه ای چند دست چرخیده باشد و مالک اصلی هنوز معلوم نباشد.
بازداشت بودن ملک از موارد رد دادخواست الزام به تنظیم سند محسوب میگردد. (در این مورد ابتدا ملک باید از بازداشت خارج شود).
آماده نبودن پایان کار و صورتمجلس تفکیکی در زمان تنظیم دادخواست ، موجب رد دادخواست الزام به تنظیم سند خواهد شد.
املاک در رهن ، امکان تنظیم سند ندارند. لذا ابتدا باید برای آزادسازی ملک از رهن اقدام شود. بعد از آن میتوان برای تنظیم سند اقدام کرد.
دادخواست تنظیم سند فقط برای املاک ثبت شده قابل اجرا است. اگر ملکی از قبل مشکلات ثبتی دارد یا به صورت کلی در اداره اسناد رسمی ثبت نشده باشد، ابتدا باید برای ثبت سند و تعیین تکلیف سند اقدام شود.
چنانچه زمینی وقف باشد(عرصه) و شما دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی ساختمان(اعیان) را مطرح کنید. لازم است به جز فروشنده ملک ، اداره اوقاف نیز طرف دعوا قرار گیرد.
وضعیت دعوی در حالتی مالک شخص دیگری است
فرض کنید یک ملک بین دو نفر خرید و فروش شده است. اما سند ملک به نام شخص دیگری باشد که فروشنده اخیر ملک را از وی خریده باشد. حال اگر مدارک مالکیت در اختیار خریدار قرار داشته باشد مشکلی نیست. اما چنانچه به هر دلیل امکان دسترسی به اسناد نباشد یا اینکه مالک ، اسناد را در اختیار خریدار قرار نمیدهد ، در این حالت خریدار باید برای ثبت دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی علاوه بر فروشنده مستقیم خود، از مالک اصلی که ملک به نام او می باشد شکایت کند.
در این صورت ، مالک اصلی، به حضور در دفترخانه و تنظیم سند محکوم میشود و فروشنده مستقیم ملک باید خسارات وارده بر خریدار را پرداخت کند.
باید در نظر داشت که دادگاه فورا از اداره ثبت ، استعلام خواهد گرفت. چنانچه ملک به نام خوانده نباشد یا در رهن و بازداشت باشد، حکم رد دادخواست الزام به تنظیم سند را صادر خواهد نمود.
بنابراین ، خریدار برای طرح دعوای الزام به تنظیم سند باید علاوه بر فروشنده مستقیم خود ، فروشندههای قبلی ملک تا مالک اصلی را طرف دعوا قرار دهد. در غیر این صورت دادخواست رد میشود.