در مواردی که رسیدگی به درخواست افراز در صلاحیت اداره ثبت محل باشد، این مرجع باید تصمیم خود راجع به قابل افراز بودن یا نبودن ملک را به مالکین ابلاغ کند. این تصمیم اداره ثبت ظرف 10 روز پس از ابلاغ از سوی شرکا قابل اعتراض است. البته برخی محاکم فقط تصمیم واحد ثبتی مبنی بر غیر قابل افراز بودن را قابل اعتراض می دانند و اعتراض نسبت به تصمیم اداره ثبت مبنی بر قابل افراز بودن را نمی پذیرند.
نحوه رسیدگی به اعتراض به تصمیم اداره ثبت در مورد افراز ملک مشاع
دادگاه رسیدگی کننده به اعتراض، با صدور قرار ارجاع امر به کارشناسی، نظر کارشناس رسمی دادگستری را در خصوص قضیه مطروحه مطالبه می کند. کارشناس پس از بررسی ملک مختلف فیه و نقشه آن، اقدام به صدور نظریه کارشناسی می کند. مالکین ملک مشاع می توانند در مدت قانونی نسبت به این نظریه اعتراض کنند. در صورت عدم وصول اعتراض یا تایید نظر کارشناس، دادگاه بر اساس این نظریه اقدام به صدور حکم می نماید.
در فرضی که دادگاه، تصمیم اداره ثبت را مخالف قانون بداند، حکم به فسخ و نقض آن می دهد و در صورتی که آن را منطبق بر قانون بداند، تصمیم مزبور را تایید می کند.
اگر اداره ثبت، ملک را غیر قابل افراز تشخیص داده باشد ولی دادگاه پس از رسیدگی به اعتراض، ضمن نقض این تصمیم، ملک را قابل افراز بداند، حکم به افراز ملک مشاعی با تعیین قدر السهم شرکا طبق نظر کارشناس و تنظیم صورت مجلس تفکیکی می دهد.
مرجع صالح جهت رسیدگی به اعتراض به تصمیم اداره ثبت
وفق ماده 2 قانون افراز و فروش ملک مشاع، تصمیم واحد ثبتی قابل اعتراض از طرف هر یک از شرکاء در دادگاه شهرستان محل وقوع ملک است. مهلت اعتراض ده روز از تاریخ ابلاغ تصمیم مورد اعتراض میباشد. دادگاه شهرستان به دعوی رسیدگی کرده و حکم مقتضی صادر خواهد نمود.
اعتراض به حکم دادگاه
حکمی که در مقام رسیدگی به اعتراض به تصمیم اداره ثبت در مورد افراز ملک مشاع از سوی دادگاه صادر می شود قابل تجدیدنظر در دادگاه تجدیدنظر استان خواهد بود. تصمیم دادگاه تجدید نظر قطعی و غیر قابل اعتراض است.